Tουρισμός - Μία «σανίδα σωτηρίας» για την ελληνική οικονομία

Γράφει η
Ελίζα Βόζεμπεργκ

Στην ετήσια έκθεση του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ με θέμα τον Τουρισμό η Ελλάδα κατατάσσεται στην 31η θέση ανάμεσα σε 141 χώρες με κριτήριο τον δείκτη ανταγωνιστικότητας ταξιδιωτικών και τουριστικών υπηρεσιών.  Όμως ενώ εκ πρώτης όψεως η θέση της χώρας μας φαίνεται ικανοποιητική, μια δεύτερη ανάγνωση προκαλεί εύλογο προβληματισμό. Γιατί θα περίμενε κανείς ότι μία χώρα, η οποία έχει ως «βαριά της βιομηχανία» τον τουρισμό, θα βρισκόταν σε πολύ καλύτερη θέση, όταν συγκρίνεται με 141 χώρες, μεταξύ των οποίων οι περισσότερες δεν έχουν την παραμικρή παράδοση ή σχέση με τον τουριστικό κλάδο.

Μάλιστα μία ακόμα πιο προσεκτική ματιά στους επιμέρους δείκτες αξιολόγησης της ανταγωνιστικότητας του τουριστικού προϊόντος των 141 χωρών, αποκαλύπτει ότι η Ελλάδα υστερεί σημαντικά σε κρίσιμους τομείς, όπως η ποιότητα του
επιχειρηματικού περιβάλλοντος, η λειτουργία του νομικού πλαισίου διευθέτησης διαφορών, η ταχύτητα έναρξης λειτουργίας νέων επιχειρήσεων, η αποτελεσματικότητα του φορολογικού συστήματος και η προσέλκυση επενδύσεων. Βέβαια για τις παραπάνω παθογένειες έχουν χυθεί τόνοι μελάνης, καθώς πλήττουν όχι μόνο τον τουρισμό, αλλά το σύνολο του επιχειρείν  στη χώρα μας. Γι’ αυτό και είναι σαφές ότι η αντιμετώπισή τους εντάσσεται στις αναγκαίες διαρθρωτικές αλλαγές και μεταρρυθμίσεις, που θα έπρεπε ήδη να είχαν προ πολλού δρομολογηθεί.
Το παρήγορο είναι ότι τα περιθώρια ανάπτυξης του ελληνικού τουριστικού προϊόντος παραμένουν μεγάλα. Ασφαλώς όμως δεν μπορούμε να επαναπαυόμαστε στη διαχρονική δημοφιλία της χώρας μας ως θερινού τουριστικού προορισμού. Οφείλουμε να ενισχύσουμε αποτελεσματικά τον τουρισμό μας κυρίως μέσω της ποιοτικής του αναβάθμισης, της χρονικής επιμήκυνσης της τουριστικής περιόδου, της επιθετικής προβολής του τουριστικού μας προϊόντος και της σύνδεσης του τουρισμού με τον πολιτισμό μας.  Γιατί αποτελεί κοινή διαπίστωση ότι ο ελληνικός τουρισμός πάσχει από χρονική και χωρική υπερσυγκέντρωση.
Η Ελλάδα όμως έχει να προσφέρει στους ξένους τουρίστες πολλά περισσότερα εκτός από ήλιο και θάλασσα κατά το δίμηνο Ιουλίου - Αυγούστου.  Μία προφανής λύση για να αντιμετωπίσουμε το φαινόμενο της έντονης εποχικότητας και να καταστήσουμε ελκυστικές και άλλες περιοχές της χώρας, η οποία όμως δεν έχει υποστηριχθεί στον απαιτούμενο βαθμό, είναι η προώθηση των εναλλακτικών μορφών τουρισμού.  Χαρακτηριστικά παραδείγματα εξειδικευμένων μορφών τουρισμού, που θα μπορούσαν να ενισχύσουν σημαντικά το τουριστικό ρεύμα προς τη χώρα μας, αποτελούν ο θρησκευτικός, ο συνεδριακός, ο αθλητικός, ο ιαματικός, ο εκπαιδευτικός, ο πολιτιστικός ή ο γαστρονομικός τουρισμός, καθώς επίσης ο αγροτουρισμός, ο οινοτουρισμός και ο τουρισμός της τρίτης ηλικίας. Πολλοί χαρακτηρίζουν δίκαια τον τουρισμό ως τη «βαριά βιομηχανία» της χώρας μας.
Είναι χαρακτηριστικό ότι το 2014 ο ελληνικός τουρισμός προσέλκυσε 22 εκ τουρίστες, δημιούργησε 750.000 θέσεις εργασίας, ενίσχυσε με 17 δις ευρώ την ελληνική οικονομία και συνεισέφερε ποσοστό 9,5 % του ΑΕΠ.  Επιπρόσθετα η τουριστική δραστηριότητα στηρίζει τα Ασφαλιστικά Ταμεία σε μια δύσκολη περίοδο, κατά την οποία οι λοιπές δραστηριότητες του ιδιωτικού τομέα συρρικνώνονται. Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι μόνο με τις ταξιδιωτικές εισπράξεις καλύπτεται το 76% του εμπορικού μας ισοζυγίου.  Είναι απόλυτα σαφές ότι ο τουρισμός στην Ελλάδα της κρίσης λειτουργεί ως «σανίδα σωτηρίας» για την εθνική μας οικονομία.
Γι’ αυτό και η ανάγκη όχι μόνο έμπρακτης στήριξης από την πολιτεία, αλλά και περαιτέρω ανάπτυξης του τουριστικού κλάδου είναι μεγαλύτερη από ποτέ.