ΠΟΤΕ ΑΚΡΙΒΩΣ ΞΕΚΙΝΗΣΕ Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ 1821;;;;;

 Γράφει ο ΣΠΙΝΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ

Οι ιστορικοί ερίζουν για την ακριβή ημερομηνία ενάρξεως του επαναστατικού αγώνα. Ορισμένοι  τοποθετούν την αρχή της στον Σεπτέμβριο του 1814, έτος ιδρύσεως της «Φιλικής Εταιρείας», άλλοι θεωρούν την 6^η Δεκεμβρίου 1820, ημερομηνία που οι Σουλιώτες ανακατέλαβαν το Σούλι και σχημάτισαν Επαναστατική Κυβέρνηση. Παρά ταύτα, μερικοί επιχειρηματολογώντας, τοποθετούν την έναρξη σε άλλες διαφορετικές, με αποτέλεσμα το ερώτημα «ποία η ημερομηνία ενάρξεως της Εθνικής Παλιγγενεσίας» να γίνεται όλο και περισσότερο ακανθώδες.

Αρχικά η «Φιλική Εταιρεία» είχε ορίσει ως τόπο οργανώσεως και ορμητήριο της επαναστάσεως την Μάνη, και ως ημερομηνία

ενάρξεως του αγώνος την  25^η Μαρτίου 1821. Επειδή όμως τα σχέδια της «Φιλικής Εταιρείας» άρχισαν να διαδίδονται και κάποιος Ντιόγος τα γνωστοποίησε στον Αλή Πασά, η επανάσταση έπρεπε να επισπευσθεί. Από δω και πέρα τα γεγονότα εξελίσσονται αλματωδώς.

Θεωρώντας ότι θα συνεισφέρουμε στην λύση αυτού του θέματος με την παράθεση των κυριοτέρων γεγονότων για να εξάγει ο καθείς τα δικά του συμπεράσματα: 

6 Ιανουαρίου 1821: Έρχεται ο Κολοκοτρώνης στην Μάνη και φιλοξενείται στο κάστρο του Μουρτζίνου – Τρουπάκη Παναγιώτη με σκοπό να προετοιμάσει και να ξεκινήσει την επανάσταση.       

26 Ιανουαρίου 1821: Στην Βοστίτσα (μεσαιωνική ονομασία του Αιγίου) λαμβάνει χώρα σύσκεψη στην οποία μετέχουν οι Επίσκοποι Παλαιών Πατρών Γερμανός, Κερνίτσης (Γορτυνίας) Προκόπιος, Χριστιανουπόλεως (Τριφυλίας) και οι λαϊκοί Ανδρέας Ζαΐμης, Ασημάκης Φωτήλας, Ιωάννης Παπαδόπουλος, Ανδρέας Λόντος και ο Παπαφλέσσας, με θέμα εκτός των άλλων και τον καθορισμό της ενάρξεως της Εθνεγερσίας.

22/26 Φεβρουάριου 1821 Ο Αλέξανδρος Υψηλάντης διαβαίνει τον ποταμό Προύθο κηρύσσει στο Ιάσιο της Μολδαβίας, πνευματικό κέντρο του Ελληνισμού, την επίσημη έναρξη της επανάστασης στις παραδουνάβιες Ηγεμονίες, με τη συγκρότηση του Ιερού Λόχου. Είχε προηγηθεί η επαναστατική του προκήρυξη με τον τίτλο «Μάχου υπέρ πίστεως και πατρίδος». Στις 26 Φεβρουαρίου η επαναστατική σημαία του Αλέξανδρου Υψηλάντη καθαγιάζεται στην εκκλησία των Τριών Ιεραρχών του Ιασίου, ιερουργούντος του μητροπολίτη Βενιαμίν. Η σημαία έφερε επί της μιας επιφανείας της τον Σταυρό και τις εικόνες του Αγίου Κωνσταντίνου και της Αγίας Ελένης με τη φράση: «Εν τούτω νίκα», στην δε άλλη, παράσταση του φοίνικος με την φράση: «Εκ της τέφρας μου αναγεννώμαι».

10 Μαρτίου 1821: Οι πρόκριτοι της Αχαΐας, Αιγιαλείας και Καλαβρύτων συνέρχονται στην μονή της Αγίας Λαύρας υπό την προεδρία του Παλαιών Πατρών Γερμανού. Εκεί συνεστήθη η αποκληθείσα «Αχαϊκή Τριανδρία» εκ των Γερμανού, Ανδρέα Ζαΐμη και Ανδρέα Λόντου, για την προετοιμασία του απελευθερωτικού Αγώνα.   

14 Μαρτίου 1821: Ο Νικόλαος Σολιώτης, μυημένος στην «Φιλική Εταιρεία», με προτροπή του Παπαφλέσσα, έστησε ενέδρα και προσέβαλε στις Πόρτες, πλησίον του Αγριδίου Χελμού, τους Τούρκους ταχυδρόμους που μετέφεραν επιστολές του Καιμακάμη Σελήχ στον Χουρσίτ Πασά στα Ιωάννινα. Αυτό είναι το πρώτο επεισόδιο του Εθνικού Αγώνα.

15 Μαρτίου 1821: Το μεσημέρι της 15^ης Μαρτίου, ο προύχοντας της Κερπινής Ασημάκης Ζαΐμης συνέτρωγε με τον Ασημάκη Φωτήλα έχοντας στο πλευρό του δύο αφοσιωμένους Κλέφτες, τον Χονδρογιάννη και τον Πετιώτη. Ο πρώτος είπε: «Αύριο περνάει για την Τριπολιτσά με γρόσια του δημοσίου ο σπαής (εισπράκτορας), Σεϊδής Λαλιώτης κι αν είναι με την γνώμη της αφεντιάς σου, να τους βαρέσωμε και να πάρωμε τα γρόσια για το Γένος». Ο Ζαΐμης κοίταξε στα μάτια τον Χονδρογιάννη και τον Πετηνιώτη, τους είπε να βάλουν στο ποτήρι κρασί και ήπιε «στην υγειά της πατρίδος». Έπειτα προσέθεσε: «Στην ευχή μου, παιδιά». Οι δύο Κλέφτες, μαζί με μερικούς συντρόφους των, εκαιροφυλάκτησαν στην Χελωνοσπηλιά και πυροβόλησαν τον Σεϊδή, ο οποίος, όμως, κατόρθωσε να διαφύγει. 

17 Μαρτιου-1821: Ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης κηρύσσει την έναρξη της Επαναστάσεως στην Αρεόπολη, στην πλατεία της οποίας και προ του ναού των Ταξιαρχών εστήθη η πρώτη σημαία του Αγώνος, η οποία έφερε στην μια της πλευρά το σπαρτιατικό πρόσταγμα «Ή ταν ή επί τας», στην δε άλλη πλευρά της τις λέξεις «Ελευθερία ή θάνατος». Η κήρυξη της Επαναστάσεως έγινε δεκτή με κωδωνοκρουσίες όλων των εκκλησιών και αθρόους πυροβολισμούς.  

18 Μαρτίου 1821: Μετά από σύσκεψη στην Μονή της Αγίας Λαύρας, υπό την προεδρία του Επισκόπου Παλαιών Πατρών Γερμανού, επακολουθεί η ορκωμοσία των οπλαρχηγών και προκρίτων που ήταν εκεί και κηρύσσεται η έναρξη της Εθνεγερσίας.

21 Μαρτίου 1821: Δύναμη 600 περίπου Ελλήνων με αρχηγούς τους Πετμεζαίους, τον Φωτήλα, τον Σ. Χαραλάμπη και τον Νικ. Σολιώτη, επιτίθενται κατά των Τούρκων,  στην περιοχή των Καλαβρύτων και αναγκάζει τον Διοικητή της Τουρκικής Φρουράς, Αρναούτογλου, να παραδώσει την πόλη. Κατά την διάρκεια των μαχών φονεύεται και ο Σολιώτης, από τους πρώτους νεκρούς της Εθνεγερσίας μας.

22 Μαρτίου 1821: Οι Δεληγιανναίοι κηρύσσουν την επανάσταση στην Λαγκαδιά και επικεφαλής 400 οπλοφόρων επιτίθενται κατά των εκεί Τούρκων.

23 Μαρτίου 1821: Ο Κολοκοτρώνης, ο Παπαφλέσσας, ο Νικηταράς, οι Μαυρομιχαλαίοι κ.ά. με δύναμη 2000 οπλισμένων Μανιατών, εισβάλουν στην Καλαμάτα, ελευθερώνουν την πόλη και συλλαμβάνουν τον Σουλειμάν Αγά και την φρουρά του. Το μεσημέρι της ιδίας ημέρας έμπροσθεν της βυζαντινής εκκλησίας των Αγίων Αποστόλων, 24 ιερείς και ιερομόναχοι ευλογούν τις ελληνικές σημαίες και ορκίζουν τους αγωνιστές.

23 Μαρτιου-1821: Οι πρόκριτοι αδελφοί Δεληγιάννη και οι αρματολοί αδελφοί Πλαπούτα, μετά από επίσημη δοξολογία εις τα Λαγκάδια, κηρύσσουν την Εθνεγερσία εις την Επαρχία Καρύταινας της Αρκαδίας.

23 Μαρτίου 1821: Ο υποδηματοποιός Παν. Καρατζάς, πρώτος επαναστάτης των Πατρών, αφού έσωσε τον φιλικόν Ι. Παπαδιαμαντόπουλο από τους Τούρκους, οι δύο τους ακολουθούμενοι από τον Αντώνιο Λόντο και Κουμανιώτη υψώνουν την Σημαία της Εθνεγερσίας. Τους ακολουθούν με ενθουσιασμό οι Πατρινοί και πολιορκούν τους Τούρκους. Την επομένη ημέρα εισέρχονται στην πόλη ο Επίσκοπος Γερμανός και ο Ανδρέας Ζαΐμης με 500 αγωνιστές.

24 Μαρτίου 1821:  Σε συγκινητική δοξολογία παρά τον ποταμό των Καλαμών Νέδωνα «δια την σωτηρία της πατρίδος» οι Μανιάτες και οι Μεσσήνιοι πολεμιστές έδωσαν τον όρκο της ελευθερίας. Κατά την ίδια ημέρα συνεστήθη η «Μεσσηνιακή Γερουσία», συνετάγη δε η προκήρυξη προς τις Ευρωπαϊκές Αυλές εκ μέρους του αρχιστράτηγου των Σπαρτιατικών στρατευμάτων Πέτρου Μαυρομιχάλη και της Μεσσηνιακής Γερουσίας της Καλαμάτας. Η προκήρυξη αυτή αποτελεί το πρώτο επίσημο έγγραφο της αναγεννωμένης Ελλάδος όπου αναγράφεται μεταξύ των άλλων τα εξής: «Αι χείρες μας, αι οποίαι ήσαν δεδεμέναι μέχρι του νυν από τας σιδηράς αλύσους της βαρβαρικής τυραννίας, ελύθησαν ήδη και έλαβον τα όπλα κατά των τυράννων. Οι πόδες μας, οι περιπατούντες εν νυκτί και ημέρα εις τας αναγκαρεύσεις της ασπλαχνίας, τρέχουν εις απόκτησιν των δικαιωμάτων μας. Η κεφαλή μας, η κλίνουσα τον αυχένα υπό τον σκληρόν ζυγόν, τον απετίναξεν ήδη και άλλο δεν φρονεί ειμή την ελευθερίαν της. Η γλώσσα μας, η αδυνατούσα να προφέρη λόγον εκτός των ανωφελών παρακλήσεων προς εξιλέωσιν των τυράννων, κράζει τώρα μεγαλοφώνως και κάμνει ν’ αντηχή ο αήρ το γλυκύτατον της ελευθερίας όνομα. Εν ενί λόγω, απεφασίσαμεν ή να ελευθερωθώμεν ή να αποθάνωμεν». Η προκήρυξη αυτή δημοσιεύτηκε μεταφρασμένη στις εφημερίδες της Βοστώνης, της Νέας Ορλεάνης και της Φιλαδέλφειας καθώς και σε αγγλικές και γαλλικές.          

Η προκήρυξη αυτή αποτελεί την επίσημη αναγγελία εις τους Ευρωπαίους της ενάρξεως του Αγώνος.

24 Μαρτίου 1821: Την ίδια ημέρα ο Θ. Κολοκοτρώνης αναχωρεί από την Καλαμάτα με 300 Μανιάτες τους οποίους του παρεχώρησε ο Πετρόμπεης και ο Μούρτζινος, για να επαναστατήσει την Αρκαδία. Επίσης ο Επίσκοπος Γερμανός κ ά. αγωνιστές κηρύσσουν την επανάσταση στην Πάτρα, όπου συνεστήθη και επαναστατικό Διευθυντήριο.

24 Μαρτίου 1821: Ο Αρματολός των Σαλώνων (Άμφισσα) Πανουργιάς πληροφορείται την εξέγερση εις την Πελοπόννησο και αμέσως καλεί τους προκρίτους της περιοχής εις τον Προφήτη Ηλία (πλησίον της Άμφισσας), όπου και κηρύσσει και αυτός την Εθνεγερσία.

25 Μαρτίου 1821: Η ημέρα αυτή καθιερώθηκε ως επίσημη επέτειος της εκρήξεως της Ελληνικής Επαναστάσεως «ως συνενούσα συμβολικώς όλα τα επαναστατικά κινήματα του 1821» καίτοι ο αγώνας είχε αρχίσει μερικές ημέρες πρωτύτερα. Η καθιέρωση έγινε με το από 15 Μαρτίου 1838 διάταγμα του Όθωνος, όταν έγινε και ο πρώτος επίσημος εορτασμός της 25^ης Μαρτίου. Το διάταγμα εξήρε την σύμπτωση της εθνικής Παλιγγενεσίας με την εορτή του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου. Η παράδοση εξ άλλου τοποθέτησε στην 25^η Μαρτίου την ανύψωση του λαβάρου του Εικοσιένα στην μονή της Αγίας Λαύρας από τον Παλαιών Πατρών Γερμανό.